|
Dal 1° agosto si può acquistare su www.phasar.net
ORIGINE E STORIA
DELLA FAMIGLIA FRECENTESE. IL RAMO DI S. MARIA CAPUA VETERE
di Roberto Frecentese

Le
origini del casato Frecentese e la sua vicenda storica sono percorse
attraverso l’ausilio dei documenti a partire da Giovanni di
Nocera (1017?) e nelle diramazioni dei suoi nuclei a Sarno, Amalfi,
Napoli, Nola.
Da Nola è nato il ramo di S. Maria Capua Vetere agli inizi del XVIII secolo.
Nel libro sono ricostruiti per la prima volta storia, attività
economiche, personaggi, parentele, legami sociali e cultuali,
curiosità, genealogie (Sarno, Amalfi, Napoli, Nola, S. Maria
Capua Vetere, Vallo della Lucania, Laurino, Torre Annunziata) con
l’ausilio delle fonti d’archivio.
Le notizie sparse un po’ dappertutto e mai collazionate tra loro
vengono presentate in un quadro storico- genealogico, grazie al quale
è possibile ricavare gli intrecci tra il casato ed i territori
di antica tradizione politica, economica e culturale del Regno di
Napoli.
La famiglia, appartenente alla nobiltà locale di Sarno, ha
vissuto un periodo di straordinario splendore tra XV e prima
metà del XVI secolo, durante il quale ha partecipato attivamente
alla società del tempo.
Un capitolo è stato dedicato interamente ai documenti medievali.
Il volume possiede, oltre quello generale dei nomi e dei luoghi, un
indice per genealogie al fine di agevolare la ricerca.
Edizioni PHASAR 2012 € 35,00
ISBN: 978-88-6358-146-1
Proprietà letteraria riservata
© 2012 Roberto Frecentese
Il libro è disponibile anche in formato e-book
|
|
FONTI E DOCUMENTI MEDIEVALI
Si riportano alcuni documenti d'età medievale.
CDCav, IV, 4.0696, pp. 271-272.
DXCVI
A. D. 1017
+ In nomine domini anno bicesimo octabo principatus domni nostri
guaimari, et secundo anno principatus domni iohanni eius filio,
gloriosi principibus, mense ianuarius, quintadecima indictione. Ideoque
ego prandi filius quondam ursi terra vindica, sicut mihi congruum est,
mea quidem vona bolumtate ante mirandus iudex et alii subscripti testes
per anc cartulam benumdedit tivi ingnelfreda congnati meo filio iohanni
quartam parte de terra cum casa fravita solarata, quod abeo intus
firmitate nuceria ipsa casa que dicitur da falco liotardi per ec finis:
da pars orientis fine andito: de super fine casa de eredes maraldi
camaliolu; sicut muro communale discernit: a pars occidentis fine media
strectola: de subter fine casa iohanni frecentese, sicut inde medio
muro discernit, et coniungente se ad ipso anditum priore fines; de ec
vero terra cum casa fravita solarata, qualiter modo conciata et
edificata est per iamdicte finis, inclita quarta parte tivi nominati
ingnelfrede cum omnia sua pertinentia, et cum vice de ipso andito, unde
nullam mihi, nec quarta uxori mee, nec cuiqua hominibus, vel in quavis
partibus, nichilt inde restitit, aut dicimus remanere sortionem; set,
sicut diximus, inclita ipsa quartam parte de iamdicta casa tivi
nominati benumdedit, ac securiter et firmiter amodo et semper tu
tuisque eredibus eos abendum, dominandum, possidendum, omnia exinde
faciendum quod volueritis, absque omni nostra et de nostris eredibus,
aut cuiqua ominibus contrarietate vel requisitione. Et pro confirmandam
et staviliscendam anc nostra vindictione a presentis recepit a te qui
supra auri tari boni octo in omnis deliveratione, sicut inter nos
comvenit; de qua ego supradictus prandi per vona comvenientia guadia
tivi iamdicto ingnelfreda dedit, et mediatorem tivi posuit iohannes
filius idem iohanni bassi; et per ipsa guadia obligo me et meis filiis
et eredes amodo et semper omni tempore defensems tuivi tuique eredibus
inclita supradicta nostra vindictio cum omni sua pertinentia, et cum
vice de ipso andito, a pars uxori mee et da omnis omines omnique
partibus. Quod si taliter, ut superius legitur, illut tivi tuique
eredibus non defensaberimus, et aliquit inde remobere aut contrare
quesierimus; pro quavis modis vel ingenium, tunc primum omnium questio
et causatio nostra et de nostris eredibus adbersus vos sit exinde
tacita et bacua, et componere obligo me et meis eredibus per ipsa
guadia tivi tuique biginti auri solidos constantinianos, et, sicut
superius legitur, illut vobis defensemus, et questio et causatio nostra
exinde tacita et bacua. Et taliter scribere rogavimus te romoaldus
notarius, actum uius nuceria.
+ Ego qui supra mirandus iudex
+ Ego iohannes clericus
+ Ego ioannes.
CDCav, V, 5.0742, pp. 58-60.
DCCXLII
A. D. 1022
+ In nomine domini tricesimo quarto anno principatus domni nostri
guaimari, et quarto anno principatus domni guaimari eius filio,
gloriosi principibus, mense september, quinta indictione. memoratorium
factu a me stefanus presbiter filius donati de barbazzanu, ubi agellum
dicitur, eo quod ante bonorum hominibus et subscripti testes per bona
combenientia ad tenendum et lavorandum et pastenandum insertitum et
zenzale tradidit mihi guaiferius comes, filius vone memorie idem
guaiferi comitis, due pecie de terris bacibe quod ipse comes abet in
locum barbazzanum, ubi a suptus megaru et a lu labellu dicitur; prima
pecia da suptus megaru per as finis et mensuria: a pars septemtrionis
fine sua et de consortibus suis, sunt passi triginta septem: a pars
occidentis iterum fine sua et de consortibus suis, et inde sunt passi
decem et octo: a pars meridie fine rebus sancte marie pestane, sunt
passi triginta sex: a pas orientis fine sua et de consortibus, et inde
sunt passi viginti octo. Alia pecia da lubellum per as finis: a pars
septemtrionis fine bia que pergit ad sanctum archangelum, sunt passi
...... septem: a pars occidentis fine sua et de consortibus suis et
inde sunt passi hoctuaginta duo: a pars meridie fine sua, et inde sunt
passi decem et septem: a pars orientis fine sua, et de consortibus suis
et coniungentes se ad ipsa fine priora sunt passi hoctuaginta hocto,
totum ad iusto pasu homini mensuratum.
Iste supradicte ambe pecie, qualiter in sortione ebenire debuit da ipsi
consortibus suis, per supradicte finis et mensurie inclitum illut mihi
ipse comes tradidit, cum omnia intro se habentibus, et cum bice de vie
sue, ad pastenandum insirtitu et zenzale ad insitandum, tali hordine,
ut amodo et usque tredecim anni ad meam et de meis eredibus sint
potestatem eos tenendum et dominandum, et fobee et omnis nostre
utilitatis iusta ratione ibidem faciamus, et tota ipsa rebus pastenemus
et insitemus ibidem inserte et zenzale, et tota ipsa rebus laboremus et
cultemus et operemus de super et de supter, ut bene paread lavorata, et
amodo et usque tredecim anni quante inserte et zenzale ibidem
collexerimus, totum nostre sint potestatis, et nullam sortionem inde
demus ad ipsum comes vel ad eius eredes: preter, de quo ibidem
seminaverimus, demus inde ad missum ipsius comitis iusto terraticum
secundum consuetudine de ipso loco, et iam in antea ipsa rebus tenere
et lavorare voluerimus eos tenendum et dominandum, et fobee iusta
ratione ibidem faciamus, lavoremus et cultemus de super et de subter,
sicut locus ipse meruerit, ut proficiant et non dispereant; et da ipsi
tredecim anni in antea quante inserte et zenzale ibidem collexerimus,
nos ipse seccemus ad domus nostra et faciamus ego vel meos heredes
scire ipsum comes, ut dirigat ibidem missum suum pro recipiendum ipse
inserte et zenzale, et dividamus per medietatem: missum ipsius tollat
eos medietatem et nos medietatem, et ipsum missum, quando ibidem
dixererit ad recipiendum ipsa medietate, nos illum nutriemus secundum
nostram possibilitatem; et de quod amodo et semper ibidem
seminaverimus, demus in terraticum secundum consuetudinem de ipso
locum; ad completi autem ipsi tredecim anni habeamus in tota ipsa rebus
per supradicte finis et mensuriis totum bonum pastenatum, et surtum, et
operatu, et cultatum, sicut de tantos annos locus ipse meruerit; et
quale tempore da ipsi tredecim anni in antea ipsa rebus tenere et
lavorare non voluerimus, aut non potuerimus, inclita ipsa rebus
lavorata et cultata remittamus ad suam potestate et de suis eredibus,
faciendum inde omnia quod voluerint, et licead nos inde exire cum omnia
causa mobilia et ire cum illut, ubi voluerimus, sine contrarietate sua
et de suis eredibus. Unde in eo hordine per vona convenientia guadia
mihi ipse comes dedit, et mediatorem mihi posuit cennamu filius ursi
frecentese de locum barbazzano; et per ipsa obligavit se et suos eredes
tali hordine, ut amodo et semper, dum ipsa rebus tenuerimus, defensare
nobis nostrisque eredibus cum vice de bie sue inclita ipsa tradictio da
omnes homines omnique partibus, et non illut nobis tollere aut contrare
queras per nullo hordine. Quod si taliter omnia, ut superius legitur,
mihi meique eredibus non adimpleberit et aliquit exinde remobere aut
contrare quesierint, per ipsa guadia obligavit se et suis eredibus ad
componendum mihi meique eredibus, aut cui hunc brebem iste in manu
paruerit, quinquaginta auri solidos constantinos, et omnia suprascripta
per imbitis eos nobis compliret, et unc brebem scripsi ego maraldus
notarius actu nuceria.
+ ego guandelferi
+ ego benedictus.
CDCav, VI, 6.0887, p. 26.
DCCCLXXXVII.
A. D. 1035.
+ Summarium:
Decimo septimo anno principatus Guaimarii filii quondam Guaimarii principis, mense Ianuario, tertia Indictione.
Sic incipit textus.
Ideoque nos i sumus lando filius quondam iohanni et iaquintus filius
quondam garardi, qui sumus abitator in locum, ubi ad floccanu dicitur
pertinentia nucerie, de sicut nobis congruum est, vone nostre
voluntatis per anc chartulam ante presentia miri iudici et alii testes
benumdedimus adque ad semper abendum confirmavimus tivi rachi filio
quondam iohanni frecentese abitator uius Nucerie due pecie de terris
nostre quod abemus ad ermoaldum et alia, ubi ad lave dicitur etc.
Sequitur confirmatio venditionis, et una adest subscriptio testium:
+ Ego Iohannes clericus.
CDVerg, X, 985, perg. 980.
985. CARTULA VENDITIONIS.
1195 – agosto, ind. XIII, Sarno.
Gennaro Frecentese, con la partecipazione dei figli Matteo e
Boninfante, nonché del nipote Giovanni, figlio del fu Furtino
Frecentese, vende a Giacomo, figlio del fu Giovanni de Laura, un pezzo
di terra, sito nelle pertinenze di Sarno dove si dice Corte del Papa,
già tenuto in fitto perpetuo dall’acquirente, realizzando la somma di
160 tarì di moneta salernitana.
(Originale, pergamena n. 980, mm. 392x260; scrittura minuscola corsiva di transizione).
CDVerg, X, 986, perg. 981.
986. CARTULA VENDITIONIS.
1195 – agosto, ind. XIII, Sarno.
Gennaro Frecentese, con la partecipazione dei figli Matteo e
Boninfante, nonché del nipote Giovanni, figlio del fu Furtino
Frecentese, alla presenza del giudice Giovanni, vende a Giacomo, figlio
del fu Giovanni de Laura, un pezzo di terra, sito nelle pertinenze di
Sarno dove si dice Corte del Papa, già tenuto in fitto perpetuo
dall’acquirente, realizzando la somma di 148 tarì di moneta salernitana.
(Originale, pergamena n. 981, mm. 368x250; scrittura minuscola corsiva di transizione).
CDVerg, XI, 1067, perg. 1058.
1067. CARTULA VENDITIONIS.
1199 – novembre, ind. III, Sarno.
I fratelli Matteo, Pietro e CrescEnzio figli del fu Pietro detto
Frecentese, alla presenza del giudice Giovanni, vendono a Sarno de
Angela figlio del fu Pietro de Saxa un suolo edificatorio sito nelle
pertinenze del castello di Sarno, realizzando la somma di 40 tarì.
(Originale, pergamena n. 1058, mm. 334x350; scrittura minuscola di transizione).
RdPVerg., IV.
3158. 1327, giugno 11. Ind. X. - Roberto re a. 19.
Sarno.
Ferruccio Buonmatto di Sarno, pubbl. not.
Giovanni Ungaro, baiulo di Sarno, e Marino de Furno, giudice.
Nicoluccio Frecentese, f. del giudice Lando Frecentese, a nome suo e
dei suoi fratelli pupilli, per pagare i debiti lasciati da suo padre e
per poter effettuare la restituzione delle doti dovute a sua madre,
vende al maestro Costanzo un mulino nella Foce di Sarno, per il prezzo
di 8 once (CIX, 25).
RdPVerg., IV.
3788. 1379, gennaio 28. Ind. II. - Giovanna regina a. 37.
Stefano de Sirica, di Sarno, pubbl. not.
Muncello Balzarano, di Sarno, giudice annuale ivi.
Coluccio Frecentese, di Sarno, figlio del q. Pincillo Frecentese, vende
a Nicola de Sirica, pure di Sarno, una terra sterile e incolta, in
Sarno, dalla pate del Borgo, nel luogo detto << a lo
Sabuco>>, per un’oncia, 4 tarì e 10 grana, e col patto che si
corrisponda la decima alla Corte di Sarno (CIX, 29).
|
|